BADANIA LABORATORYJNE W PRAKTYCE DIETETYKA CZ. II
Po raz kolejny podkreślamy, jak ważna jest diagnostyka laboratoryjna w pracy dietetyka.
W dzisiejszym artykule poznacie charakterystykę układu białokrwinkowego (leukocytarnego). W warunkach prawidłowych wyróżniamy 5 rodzajów krwinek białych:
●granulocyty obojętnochłonne – neutrofile
●granulocyty kwasochłonne – eozynofile
●granulocyty zasadochłonne – bazofile
●monocyty oraz limfocyty
Krwinki białe, czyli leukocyty to zróżnicowana morfologicznie (czyli pod względem budowy) oraz funkcjonalnie populacja komórek. Ich główne zadanie to udział w reakcjach immunologicznych organizmu: chronią organizm przed bakteriami, wirusami i grzybami. Leukocyty są produkowane w tkance limfatycznej oraz w szpiku kostnym.
WBC określa całkowitą liczbę krwinek białych.
Normy: 4 -10 x109/l
Leukopenia, czyli zbyt mała ilość leukocytów, pojawia się w przypadku upośledzonego funkcjonowania szpiku kostnego. Leukocytoza, czyli nadmiar krwinek białych, może świadczyć o zakażeniu lub chorobach nowotworowych szpiku kostnego.
Neutrofile – inaczej granulocyty obojętnochłonne. Potrafią one wykryć ognisko zapalne lub mikroorganizm i migrować w jego kierunku (chemotaksja). Są zdolne do fagocytozy, czyli wchłonięcia drobnoustroju.
Normy: 1 800 – 8000/ul (60-70%)
Zmniejszona ilość granulocytów obojętnochłonnych może być wynikiem zakażenia wirusowego, chemioterapii lub radioterapii, a także wystąpić w przypadku stosowania niektórych leków. Przekroczone normy neutrofilii są spotykane w ostrych zakażeniach bakteryjnych i pasożytniczych oraz w przypadku białek szpikowych, dny moczanowej czy cukrzycowej kwasicy ketonowej.
Eozynofile – to granulocyty kwasochłonne. Specjalizują się w walce z pasożytami oraz biorą udział w patomechanizmie alergii. Podobnie jak neutrofile, mają zdolność do chemotaksji i fagocytozy.
Normy: 50-400/ul (2-4%)
Zwiększona liczba eozynofili (eozynofilia) występuje w alergii, zakażeniach pasożytniczych lub w przebiegu chorób nowotworowych. Eozynopenia, czyli zmniejszona liczba granulocytów kwasochłonnych, występuje w nadczynności nadnerczy lub w przebiegu przyjmowania glikokortykosteroidów.
Bazofile – inaczej granulocyty zasadochłonne. Biorą udział w reakcjach alergicznych z udziałem przeciwciał IgE. W swoich ziarnistościach zawierają histaminę.
Normy: 0-300/ul (0-1%)
Bazopenia jest trudna do wychwycenia, może wystąpić po sterydach czy po napromieniowaniu RTG. Zwiększoną liczbę bazofili obserwuje się w chorobach hematologicznych (np. przewlekła białaczka szpikowa, czerwienica prawdziwa).
Limfocyty – to leukocyty zawierające pojedyncze jądro komórkowe. Ich zadanie to produkcja przeciwciał i cytokin w przebiegu odpowiedzi immunologicznej. Wyróżnia się:
limfocyty B produkujące przeciwciała IgA, IgD, IgE, IgG, IgM;
limfocyty T biorące udział w odpowiedzi komórkowej, bezpośrednio zabijają komórki;
Komórki NK o właściwościach cytotoksycznych.
Normy: 1000-5000/ul (20-45%)
Limfocytopenia (czyli mała ilość limfocytów) występuje w przebiegu chemioterapii, białaczek, zakażenia wirusem HIV lub w posocznicy. Limfocytozę, czyli wartości limfocytów ponad normę, obserwuje się w zakażeniach bakteryjnych i wirusowych.
Monocyty to duże komórki, które ulegają transformacji do makrofagów. Makrofagi mają zdolność do fagocytozy dużych elementów i biorą udział w rozkładzie erytrocytów.
Normy: 30-800/ul (4-8%)
Zakres monocytów ponad normę może wystąpić w zakażeniach bakteryjnych i wirusowych, chorobach układowych tkanki łącznej czyli kolagenozach, nieswoistych zapaleniach jelit czy w ostrych i przewlekłych białaczkach.
Podsumowując, podwyższone wartości parametrów układu leukocytarnego mogą świadczyć o przebytym lub aktualnym stanie zapalnym, a także o zakażeniach bakteryjnych, pasożytniczych czy wirusowych. Są też bardzo istotne w celu monitorowania chorób rozrostowych szpiku kostnego.